Ποιμαντικὴ Ἐπιστολὴ Μητροπολίτου Αὐστρίας κ. Ἀρσενίου ἐπὶ τῇ Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή 2025

Ἀγαπητοί ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ

«Ἔφθασε καιρός ἡ τῶν πνευματικῶν ἀγῶνων ἀρχή, ἡ κατά τῶν δαιμόνων νίκη, ἡ πάνοπλος ἐγκράτεια, ἡ τῶν Ἀγγέλων εὐπρέπεια, ἡ πρός Θεόν παρρησία…» (ἰδιόμελον Τυρινῆς, Ἦχος πλ. β΄).

Μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ εἰσερχόμεθα στήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, περίοδο πνευματικῆς ἀσκήσεως καί προπαρασκευῆς γιά τή μεγάλη ἑορτή τοῦ Πάσχα. Στάδιον μέγα, στό ὁποῖον  ὅλοι οἱ πιστοί ἀνεξαιρέτως καλούμεθα νά μιμηθοῦμε τόν Κύριον καί νά ἀποδυθοῦμεν στόν καλό πνευματικό ἀγώνα. Ἐνώπιόν μας ἀνοίγεται ἕνα ἀκόμη στάδιο ἀγώνων, σώματος καί πνεύματος. Τό «στάδιον τῶν ἀρετῶν», ὅπως τό ὀνομάζει ἡ ἱερά ὑμνογραφία, διαθέτει μόνον στίβους διά τούς ἀγωνιστές καί ὄχι θεατές. Οἱ ἀγωνοθέτες καί οἱ θεατές εὑρίσκονται εἰς τούς οὐρανούς. Ἀγωνοθέτης τῆς πίστεως εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Κύριος καί θεατές οἱ ἤδη  ἀγωνισθέντες καί διακριθέντες Ἅγιοι, οἱ ὁποῖοι ἔχοντας λάβει τόν στέφανον καί τό βραβεῖον παρακολουθοῦν καί θαυμάζουν τίς ἐπιδόσεις μας. 

Ὁ πνευματικός ἀγώνας μας ἐγκαινιάσθηκε ἤδη ἀπό τή στιγμή τῆς Βαπτίσεώς μας, ὅταν ἀπετάχθημεν τόν διάβολον καί τά ἔργα του, ἐνδυθέντες διά λευκοῦ χιτῶνος τόν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τόν ὁποῖον καί ὑπεσχεθήκαμε νά ἀκολουθήσωμε σέ ὅλη τή ζωή μας, ἀντιπαλεύοντες τήν «εὐπερίστατον ἁμαρτίαν» καί τόν διαρκῆ πόλεμο, τόν ὁποῖον διεξάγουν  οἱ δυνάμεις τοῦ κακοῦ. Ὅλοι  οἱ πιστοί ἀνεξαιρέτως καλούμεθα νά ἀκολουθήσουμε τό παράδειγμα τοῦ ἰδίου τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος πρίν ἐγκαινιάσει δημοσίως τό σωτηριολογικό Του ἔργο ἀσκήτευσε στήν ἔρημο «νηστεύσας ἡμέρας τεσσαράκοντα καί νύκτας τεσσαράκοντα»γιά νά ἀντιμετωπίσει τούς πειρασμούς τοῦ πονηροῦ (Ματθ. δ´ 11).  Γιά τόν λόγον αὐτόν, οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας παρομοιάζουν τήν Μ. Τεσσαρακοστή μέ πνευματικήν ἔρημο. 

Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία μερίμνησε καί θέσπισε τό στάδιον τῶν νηστειῶν, προκειμένου νά θυμηθοῦμε ὅτι ἀπό τήν ὥρα τοῦ βαπτίσματός μας εἴμεθα ἀγωνισταί τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ὀφείλομεν νά ἐπιδοθοῦμε στά ἅγια ἀγωνίσματα τῆς ἀλληλοσυγχωρήσεως, τῆς νηστείας, τῆς προσευχῆς, τῆς ἐλεημοσύνης, τῆς ὑπομονῆς στίς ταλαιπωρίες τῆς ζωῆς καί τῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης πρός τόν πλησίον. Ἡ νηστεία ἐξαγνίζει τό σῶμα ἀπό περιττά βάρη καί ἀνοίγει τή θύρα τῆς μετανοίας καί τῆς αὐτοσυνειδησίας ὅτι εἴμεθα ἁμαρτωλοί καί πεπτωκότες. Ἡ ἐλεημοσύνη ἁγιάζει τήν νηστεία καί μᾶς ὁδηγεῖ εἰς στήν προσευχή πρός τόν ἐλεήμονα καί πανάγαθο Θεό, ἡ ὑπομονή εἰς τόν πόνο καί τίς θλίψεις μᾶς καθιστᾶ μιμητές τῶν ἁγίων Μαρτύρων καί μᾶς ἐξασφαλίζει ὡς ἔπαθλον μεγάλες δωρεές καί στεφάνους ἀπό τόν Κύριον. Ἡ συγχώρεση τέλος καί ἡ ἀγάπη πρός τόν πλησίον ἀποτελοῦν σφραγίδα τοῦ χριστιανικοῦ μας φρονήματος καί μᾶς καθιστοῦν μιμητές τοῦ Κυρίου. 

Ἡ προσευχή τοῦ Ἁγίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου, τήν ὁποία ἐπαναλαμβάνουμε στίς Ἀκολουθίες κατά τή διάρκεια τῆς Τεσσαρακοστῆς κάνοντας μετάνοιες, συνιστᾶ  ὕμνο τῆς εὐσεβείας: «Κύριε καί Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργίας, φιλαρχίας καί ἀργολογίας μή μοι δός, πνεῦμα δέ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καί ἀγάπης χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ. Ναί Κύριε, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τά ἐμά πταίσματα καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου, ὅτι εὐλογητός εἶ, εἰς τούς αἰῶνας, τῶν αἰώνων. Ἀμήν». Προσευχόμεθα πρός τόν Κύριον  γιά τήν ἀπαλλαγή μας ἀπό τά τέσσαρα φοβερώτερα πάθη καί τή δωρεά τῶν τεσσάρων σπουδαιοτέρων ἀρετῶν. Συγχρόνως προσευχόμεθα νά μᾶς δωρίσει τήν μεγάλη ἀρετή τῆς αὐτογνωσίας, ὥστε νά ἀσχολούμεθα  μέ τίς δικές μας ἁμαρτίες καί ὄχι μέ τίς ἁμαρτίες τῶν ἄλλων. 

Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή δέν εἶναι μόνον μία περίοδος σωματικῆς ἀσκήσεως ἤ τηρήσεως ἐξωτερικῶν κανόνων, ἀλλά μία εὐκαιρία νά ἐπιστρέψουμε στήν καρδίαν μας καί νά σταθοῦμε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ μέ πνεῦμα ἀληθείας, ταπεινώσεως καί ἀγάπης.  Ἡ περίοδος αὐτή εἶναι κάλεσμα ἐπιστροφῆς πρός τόν Θεό καί τήν ἀληθινή φύση μας, τήν ἐντός τῆς καρδίας μας, τήν ὁποία οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀποκαλοῦν «κελίον», τόπον ἡσυχίας καί συναντήσεώς μας μέ τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Ἡ νηστεία, ἡ προσευχή καί ἡ μετάνοια δέν εἶναι αὐτοσκοποί, ἀλλά μέσα γιά νά ἐπανεύρωμε τήν ὁδό τῆς  ἡσυχίας τῆς καρδίας, ὅπου κατοικεῖ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀληθινή νηστεία κατά τόν ἅγιο Γρηγόριον Παλαμᾶ εἶναι ἡ κάθαρση τῆς καρδίας καί ἡ ἀναχώρηση ἀπό τή  φλυαρία τοῦ κόσμου  ὥστε ἐν ἡσυχίᾳ  νά γίνει δεκτική στό ἄκτιστον φῶς τοῦ Θεοῦ («Ἐν τῇ ἡσυχίᾳ καὶ ἐν τῇ πεποιθήσει ἔσται ἡ ἰσχύς ὑμῶν» (Ησ. 30,15). Πρόκειται γιά μία πορεία ἐπιστροφῆς εἰς τήν καρδίαν μας «δι’ εἰλικρινοῦς μετανοίας καί προσευχῆς, προκειμένου νά συναντήσωμε ἐντός μας τόν Θεό καί νά βιώσωμε τήν ἐσωτερική αὐτή πραγματικότητα ἐντός ἡμῶν. Ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σῦρος μᾶς προτρέπει νά εἰσέλθωμε εἰς τό κελίον μας καί αὐτό θά μᾶς διδάξει τά πάντα. 

Ἄς εἰσέλθωμε ἀδελφοί εἰς τό ἅγιο στάδιον μέ ταπεινοφροσύνη καί μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν εὐχή τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἄς δώσουμε τόν καλό ἀγώνα τῆς μετανοίας, τῆς καθάρσεως, τῆς ὑπομονῆς, τῆς ἐγκρατείας, τῆς ἀλληλοσυγχωρήσεως, τῆς ἐλεημοσύνης τῆς προσευχῆς καί τῆς ἀγάπης.  Οὐδείς νά παραμείνη ἀδιάφορος, οὐδείς ἁπλός θεατής πρός τό σάλπισμα τῶν πνευματικῶν ἀγώνων. Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή ἀποτελεῖ εὐκαιρία νά ἀφήσωμε τήν διάσπαση τῆς καθημερινότητος καί νά ἐπιστρέψουμε στήν ἡσυχία τῆς καρδίας διά τῆς νηστείας, τῆς προσευχῆς καί τῆς σιωπῆς γιά νά ἀκούσουμε τήν φωνή τοῦ Κυρίου ἐντός μας. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος προτρέπει: «κατοικῆσαι τόν Χριστόν διά τῆς πίστεως ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν» (Ἐφ 3,17), ὁ Χριστός δηλαδή κατοικεῖ στίς καρδιές τῶν πιστῶν, ἐξ οὗ καί οἱ λόγοι τοῦ Κυρίου: «ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστι» (Λκ. 17,21). Ἡ βασιλεία τοῦ Θεoῦ εὑρίσκεται στίς καρδιές ἐκείνων πού πιστεύουν εἰς τόν Χριστό καί ἀναγεννῶνται ἐκ τῆς χάριτος τοῦ ἁγίου Πνεύματος. 

Ἄς ἀποστρέψωμε τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά τό βλέμμα καί τόν νοῦ μας ἀπό τήν σύγχυση τοῦ κόσμου τούτου καί ἄς τό στρέψωμεν πρός τήν Ἱερουσαλήμ τῆς καρδίας μας, ἡ ὁποία «εἶναι τό βασίλειον τοῦ Θεοῦ», κατά τόν ἅγιο Μακάριο τόν Αἰγύπτιο. Μᾶς περιμένει ὁ Κύριος νά Τοῦ ἀνοίξωμεν τήν πόρτα καί νά ἑνωθοῦμε μαζί Του. Αὐτή εἶναι ἡ εὐλογία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ἐκ τοῦ κελίου τῆς καρδιᾶς μας, νά βαδίσωμε πρός τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως. 

Καλή καί εὐλογημένη Ἁγία Τεσσαρακοστή! Ἀμήν! 

Μέ ἐγκάρδιες εὐχές καί ἀγάπη

† Ὁ Αὐστρίας Ἀρσένιος