Ἰωάννης Φουντούλης: Τὰ Ἅγια Θεοφάνεια (6 Ἰανουαρίου)

Τὸ θέμα τῆς ἑορτῆς

Θέμα τῆς ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων ἢ  Ἐπιφανείων εἶναι ἡ Βάπτισις τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὑπὸ τοῦ Τιμίου Προδρόμου καὶ ἡ κατ' αὐτὴν θεοφάνεια (φωνὴ τοῦ Πατρὸς περὶ τοῦ Υἱοῦ, κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐν εἴδη περιστερᾶς). Ὁ Τίμιος Πρόδρομος ἤρξατο τοῦ ἔργου του τὸ φθινόπωρον τοῦ 26 (779 ἀπὸ κτίσεως Ρώμης), διήρκησε δὲ τοῦτο ὁλίγους μῆνας. Τὸν χειμώνα μεταξὺ 26 καὶ 27, ἴσως ἀρχὰς Ἰανουαρίου, ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς νὰ βαπτισθῇ ὑπ' αὐτοῦ εἰς τὸν Ἰορδάνην. Τὰ περὶ τοῦ γεγονότος τούτου, βλ. εἰς Ματθ. γ΄, Μαρκ. α΄, Λουκ. γ΄, Ἰω. α΄. Τὸ κήρυγμα τοῦ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου καὶ ἡ Βάπτισις τοῦ Κυρίου εἶχον ὡς τόπον τὸ κάτω μέρος τοῦ Ἰορδάνου, ἔναντι τῆς Ἱεριχοῦς. Συγκεκριμένως ὁ Ἰωάννης εἶχεν ἐγκατασταθῆ εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Ἰούδα, τῆς Ἱεριχοῦς καὶ τῆς Νεκρᾶς Θαλάσσης.

Περισσότερα...

π. Γεώργιος Μεταλληνός: Ἡ ἀλήθεια γιὰ τὰ Χριστούγεννα καὶ ἡ μυθοποίηση τῶν Χριστουγέννων

Μὲ τὴν ἐνανθρώπηση καὶ τὴ γέννησή Του ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστὸς πραγματοποιεῖ τὸ σκοπὸ τῆς πλάσεως τοῦ ἀνθρώπου, τὴν ἐμφάνιση τοῦ Θεανθρώπου στὴν Ἱστορία. Τὴν ἕνωση τοῦ κτιστοῦ πλάσματος μὲ τὸν Ἄκτιστο Πλάστη. Ὁ σκοπὸς τῆς ἐνανθρωπήσεως εἶναι ἡ θέωση τοῦ ἀνθρώπου. «Ἄνθρωπος γίνεται Θεός, ἵνα τὸν Ἀδὰμ ἀπεργάσηται» (Τροπάριο Χριστουγέννων). «Αὐτὸς ἐνηνθρώπησεν, ἵνα ἡμεῖς θεωποιηθῶμεν (Μ. Ἀθανάσιος). «Ἄνθρωπος γὰρ ἐγένετο ὁ Θεὸς καὶ Θεὸς ὁ ἄνθρωπος» (ἱ. Χρυσόστομος). Στὴν λογικὴ τοῦ ἠθικιστοῦ ὁ ὅρος «θεωποιηθῶμεν», ποὺ χρησιμοποιοῦν Πατέρες, ὅπως ὁ Μ. Ἀθανάσιος, εἶναι σκάνδαλο. Γι᾽ αὐτὸ μιλοῦν γιὰ «ἠθικὴ θέωση». Διότι φοβοῦνται νὰ δεχθοῦν ὅτι μὲ τὴ θέωση μεταβάλλεται «κατὰ χάριν» αὐτὸ ποὺ ὁ Τριαδικὸς Θεὸς εἶναι «κατὰ φύσιν» (ἄκτιστος, ἄναρχος, ἀθάνατος). Τὰ Χριστούγεννα εἶναι, γι᾽ αὐτὸ ἄμεσα συνδεδεμένα μὲ τὴ Σταύρωση καὶ τὴν Ἀνάσταση, ἀλλὰ καὶ τὴν Ἀνάληψη καὶ τὴν Πεντηκοστή. Ὁ Χριστὸς-Θεάνθρωπος χαράζει τὸ δρόμο, ποὺ καλεῖται νὰ βαδίσει κάθε σωζόμενος ἄνθρωπος, ἑνούμενος μαζί Του. Ὁ Εὐαγγελισμὸς καὶ τὰ Χριστούγεννα ὁδηγοῦν στὴν Πεντηκοστή, τὸ γεγονὸς τῆς θεώσεως τοῦ ἀνθρώπου ἐν Χριστῷ, μέσα δηλαδὴ στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Ἂν τὰ Χριστούγεννα εἶναι ἡ γέννηση τοῦ Θεοῦ ὡς ἀνθρώπου, ἡ Πεντηκοστὴ εἶναι ἡ τελείωση τοῦ ἀνθρώπου ὡς Θεοῦ κατὰ χάριν. Μὲ τὸ βάπτισμά μας μετέχουμε στή σάρκωση, τὸ θάνατο καὶ τὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ζοῦμε καὶ μεῖς τὰ «Χριστούγεννά» μας, τὴν ἀνάπλασή μας. Οἱ Ἅγιοι δέ, ποὺ φθάνουν στὴν ἕνωση μὲ τὸν Χριστό, τὴ θέωση, μετέχουν στὴν Πεντηκοστὴ καὶ φθάνουν ἔτσι στὴν τελείωση καὶ ὁλοκλήρωση τοῦ ἀναγεννημένου ἐν Χριστῷ ἀνθρώπου. Αὐτὸ σημαίνει ἐκκλησιαστικὰ πραγμάτωση τοῦ ἀνθρώπου, ἐκπλήρωση δηλαδή τοῦ σκοποῦ τῆς ὑπάρξεώς του.

Περισσότερα...

Νικόλαος Ζίας - Ἡ εἰκόνα τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου στὴν Ὀρθόδοξη τέχνη

Ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, τὸ μέγα αὐτὸ γεγονὸς τῆς ἱστορίας τοῦ κόσμου, γιορτάζεται ἀπὸ τὴν Ἁγία Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία μὲ δοξολογία καὶ κατάνυξη, ποὺ θαυμαστὰ ἐκφράζονται στὴν ἠδυμελὴ ὑμνογραφία καὶ τὴν εἰρηνόχυτο εἰκονογραφία.

Ἔτσι μέσα στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας ὁ ἁπλὸς ὀρθόδοξος χριστιανὸς ζεῖ τὸ μυστήριο τῆς σαρκώσεως μὲ τὶς αἰσθήσεις του, ποὺ μεταμορφώνονται, γιὰ νὰ γίνουν μέσα κοινωνίας μὲ τὸ ἄρρητο. Προσκυνώντας τὴν εἰκόνα τῆς Γεννήσεως «βλέπει» μὲ τὰ μάτια του τὴ θεολογία τῆς Σαρκώσεως καὶ αἰσθάνεται τὴν εὐφροσύνη τῆς ἐνανθρωπήσεως. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἄγευστος πνευματικῆς ζωῆς μελετητής, μπορεῖ κι᾿ ἀπὸ αὐτὴν καὶ μόνο τὴν εἰκόνα ν᾿ ἀντιληφθεῖ τὸ πνευματικὸ μεγαλεῖο, τὸ μυστικὸ βάθος καὶ τὸ αἰσθητικὸ κάλλος τῆς Ὀρθοδόξου τέχνης, ποὺ συνήθως τὴ λέμε βυζαντινή.

Περισσότερα...

Ἀναστάσιος Ἀλβανίας: Ἡ θεολογική κατανόηση τῆς Ἱεραποστολῆς

Ἡ θεολογικὴ κατανόηση τῆς Ἱεραποστολῆς δὲν εἶναι ἀπαραίτητη μόνο γιὰ τοὺς   θεολόγους καὶ τοὺς κληρικούς. Ἔχει ἀποφασιστικὴ σημασία γιὰ ὅλη τὴν Ἐκκλησία. Κάθε ὀρθόδοξος χριστιανὸς πρέπει νὰ μάθει καὶ νὰ συνειδητοποιήσει ὅτι ἡ Ἱεραποστολὴ δὲν ἀποτελεῖ συμπλήρωμα ἤ παράρτημα τῶν ἐκκλησιαστικῶν μας δραστηριοτήτων, ἀλλὰ βασικὴ ἔκφραση τῆς πίστεως μας, τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας αὐτοσυνειδησίας. Καὶ ἀκόμη ὅτι Ἱεραποστολὴ δὲν σημαίνει φυγὴ ἀπὸ τὸ γεωγραφικὸ ἤ κοινωνικὸ χῶρο μας πρὸς ἄγνωστες ἐξωτικὲς χῶρες, ἀλλὰ σταθερὸ προσανατολισμὸ πρὸς τὸ κέντρο τῆς χριστιανικῆς ἐμπειρίας, τὴν οὐσία τῆς πίστεὼς μας, τῆς ἐλπίδος, τῆς ἀγάπης καὶ τῶν χριστιανικῶν προσδοκιῶν, ὥστε νὰ κατανοήσουμε τὸ μυστήριο τῆς σωτηρίας ἐν Χριστῷ στὴν παγκόσμια καὶ ἐσχατολογικὴ προοπτικὴ του.

Γιὰ νὰ διατηροῦμε τὸ ἱεραποστολικὸ ὅραμα ζωντανὸ καὶ τὴ συναφῆ ἐπίγνωση πάλλουσα, χρειάζεται νὰ στοχαζόμαστε «ἔτι καὶ ἔτι» τούς «θεολογικοὺς λόγους» σχετικὰ μὲ τὴν Ἱεραποστολή. Ἐδῶ θὰ περιοριστοῦμε σὲ τρία μόνο θεμελιακὰ θεολογικὰ σημεῖα (Ι), προσθέτοντας δύο βασικὲς διευκρινίσεις (ΙΙ).

Περισσότερα...