Δήλωση τῆς αὐτοῦ Σεβασμιότητος τοῦ Μητροπολίτου Αὐστρίας μετὰ τὴν ἀπὸ 11ης Δεκεμβρίου 2020 ἀπόφαση τοῦ Αὐστριακοῦ Συνταγματικοῦ Δικαστηρίου
Μία ἀπὸ τὶς βασικὲς ἀρχὲς τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶναι ἡ «ἱερότητα τῆς ζωῆς». Ἡ ζωὴ εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ. Σ΄Ἐκεῖνον ὀφείλομε ὁλόκληρη τὴν ὕπαρξή μας. Καὶ μόνο τὸ νὰ γνωρίζομε ὅτι δὲν αὐτοκατασκευασθήκαμε, ὅτι δὲ δημιουργήσαμε μόνοι μας τὴ ζωή μας καὶ κατὰ συνέπεια δὲ μποροῦμε νὰ τὴ διαθέσωμε, αἰτιολογεῖ τὸ κύρος καὶ τὴν ἀξία κάθε μιᾶς ἀνθρώπινης ζωῆς ξεχωριστά.
Ἡ ἐνσυνείδητη ἀποδοχὴ τῶν ἀνωτέρω κατέχει τὴν πρώτιστη θέση στὴν παλαιοδιαθηκικὴ Παράδοση καὶ συνοψίζεται ἐν συντομίᾳ στὴν Ἐντολὴ «Οὐ φονεύσεις» (Ἔξ κ΄13) ἡ ὁποία κατέστη γενικὴ ἠθικὴ ἀρχὴ γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα. Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη σὲ πολυάριθμα χωρία ἐπιβεβαιώνει ὅτι ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος ἔχει γνώση τῆς προσωπικῆς του ἀξίας: Αὐτὸ ἀναφέρει ἐπὶ παραδείγματι ὁ Ἰώβ, ὁ ὁποῖος ὑπέφερε ἀπὸ βαρειὲς ἀσθένειες. «Τίς οὖν οὐκ ἔγνω ἐν πᾶσι τούτοις ὅτι χεὶρ Κυρίου ἐποίησε ταῦτα; εἰ μὴ ἐν χειρὶ Αὐτοῦ ψυχὴ πάντων ζώντων καὶ πνεῦμα παντὸς ἀνθρώπου» ( Ἰω ιβ΄9-10). Ὁ Ἰὼβ δὲν δηλώνει παραίτηση ἀλλὰ ἀντίθετα καταθέτει τὴν ὁμολογία του: «αὐτὸς γυμνὸς ἐξῆλθον ἐκ κοιλίας μητρός μου, γυμνὸς καὶ ἀπελεύσομαι ἐκεῖ· ὁ Κύριος ἔδωκεν, ὁ Κύριος ἀφείλατο· ὡς τῷ Κυρίῳ ἔδοξεν, οὕτω καὶ ἐγένετο· εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον εἰς τοὺς αἰῶνας» (Ἰω α΄ 21).
Στὴ συνειδητοποίηση τοῦ συνδέσμου μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου καὶ τῆς ἰδίας ἀξίας τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς στηρίζεται καὶ ἡ γεμάτη αὐταπάρνηση καὶ ἀγάπη προσφορὰ ὑπηρεσιῶν φροντίδος σὲ ἀσθενεῖς καὶ ἀνήμπορους συνανθρώπους, ὅπως ἐπιβεβαιώνουν πολυάριθμα χωρία τῆς Καινῆς Διαθήκης (Λκ ι΄25-37, Μτ κε΄40 κ.ἄ.). Πρόκειται ἀκριβῶς γιὰ τὸ κύριο χαρακτηριστικὸ τῆς ἐπιγείου δράσεως τοῦ Χριστοῦ, τοῦ φιλανθρώπου Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ποὺ παρὰ τὴν κοινωνικὴ πραγματικότητα τῆς ἐποχῆς (Μκ α΄23-45) προσέφερε τὴν ἴαση ψυχῆς καὶ σώματος σὲ ἀσθενεῖς καὶ πεφορτισμένους ποὺ ζοῦσαν στὸ περιθώριο.
Ὡς Χριστιανοὶ καλούμεθα νὰ μιμηθοῦμε πλήρως τὸ Χριστό. Γι΄αὐτὸ καὶ δὲν εἶναι καθόλου περίεργο τὸ ὅτι οἱ Χριστιανοὶ ἀπὸ τὰ πρῶτα χρόνια ἀνέλαβαν δράση ὑπὲρ τῶν πτωχῶν καὶ τῶν ἀσθενῶν. Μετὰ τὸ τέλος τῆς περιόδου τῶν διωγμῶν ἐναντίον των ἡ πεποίθηση τῆς ἀποστολῆς αὐτῆς ἑδραιώθηκε στὴν ἐκχριστιανισμένη πλέον κοινωνία τῆς ὑστερορωμαϊκῆς καὶ βυζαντινῆς ἐποχῆς. Ὁ Ἅγιος Βασίλειος (4ος αἰ.) ἵδρυσε τὴν ὀνομαστὴ «Βασιλειάδα», ποὺ περιελάμβανε νοσοκομεῖα, γηροκομεῖα καὶ λεπροκομεῖα. Κατὰ τοὺς ἑπομένους αἰῶνες ἐγκαθιδρύθηκαν πάμπολλα παρόμοια ἱδρύματα ἔχοντας ὡς ἀφόρμηση τὴ χριστιανικὴ ἠθική. Αὐτὰ εἶναι τὰ πρότυπα τοῦ συγχρόνου συστήματος ὑγείας καὶ κοινωνικῆς φροντίδος καὶ πρέπει νὰ ἐκτιμᾶται ἡ προσφορά των διότι ἔφεραν κοντὰ στὰ φτωχὰ καὶ παραμελημένα στρώματα τῆς κοινωνίας τὰ ἐπιτεύγματα τῆς ἀρχαίας ἰατρικῆς ἐπιστήμης. Ἡ σύγχρονη Ἰατρικὴ ἀκολουθεῖ σὲ πολλὲς περιπτώσεις τὴν ἀρχαία παράδοση, ἰδιαίτερα ὅσον ἀφορᾷ στὸ θέμα τῆς ζωῆς τῶν ἀσθενῶν. Στὸν ὅρκο τοῦ Ἱπποκράτους ἀναφέρεται ὅτι « Δὲν θὰ χορηγήσω σὲ κανέναν, ἀκόμη καὶ ἄν ὁ ἴδιος τὸ ἀπαιτήσει, θανατηφόρο φάρμακο ἢ σχετικὴ συμβουλή...». Ἡ ἐπιθυμία αὐτὴ καὶ ἡ προσπάθεια διατηρήσεως τῆς ἀνθρωπίνης ἀξιοπρεπείας χωρὶς προϋποθέσεις, συμβαδίζουν μὲ τὴν ἄρνηση ὁποιασδήποτε μορφῆς προσφορᾶς ἐνεργητικῆς συμπράξεως στὴν ἐπίσπευση τοῦ θανάτου (εὐθανασία) μέχρι σήμερα. Ἀποτελοῦν τὸ κύριο κίνητρο γιὰ μεγάλο μέρος τοῦ ἰατρικοῦ καὶ νοσηλευτικοῦ προσωπικοῦ καὶ τῶν συναφῶν ἐπαγγελματιῶν, ἀνεξαρτήτως θρησκεύματος καὶ κοσμοθεωρίας.
Ἀπὸ ἀρρώστους ἀνθρώπους ἀκούγεται συχνὰ ἡ ἔκφραση «Δὲν ἐπιθυμῶ πλέον νὰ ζῶ», ἀλλὰ συχνὰ πρόκειται γιὰ τὸ ὅτι «Δὲν ἐπιθυμῶ πλέον νὰ ζῶ κατ΄αὐτὸ τὸν τρόπο». Τὰ αἴτια μιᾶς τέτοιας στάσεως βρίσκονται συνήθως στὴ ἀπώλεια τῆς αὐτονομίας ἀλλὰ καὶ στὴν αὐξημένη μοναξιὰ καὶ τὴν ἐξαφάνιση τοῦ νοήματος τῆς ζωῆς ἰδιαίτερα γιὰ ἡλικιωμένους τῶν συγχρόνων κοινωνιῶν. Σὲ ἀσθενεῖς ποὺ βρίσκονται στὸ τελευταῖο στάδιο τῆς νόσου μπορεῖ νὰ παρατηρηθεῖ ὅτι παράταση τῆς ὥρας τοῦ θανάτου καὶ κατὰ συνέπειαν ἐπιμήκυνση τοῦ πόνου τοῦ ἀσθενοῦς δὲν εἶναι τόσο ἐπαινετὴ ὅσο ἡ δυνατότητα ἑνὸς ἐντίμου καὶ εἰρηνικοῦ τέλους τοῦ βίου. Ἡ ἀκολουθητέα ὁδὸς ὅμως δὲν εἶναι βεβαίως δυνατὸν νὰ εἶναι ἡ «ἐπιβοηθούμενη αὐτοκτονία» ἀλλὰ εὐρεῖα καὶ δραστικὴ παροχὴ ἀνακουφιστικῆς ἰατρικῆς φροντίδος καὶ θεραπείας τοῦ πόνου, οἰκογενειακῆς στοργῆς, ψυχολογικῆς ὑποστηρίξεως καὶ τὸ σημαντικότερο, πνευματικῆς ὑποστηρίξεως καὶ συνοδείας.
Ἔχοντας ὑπ΄ὄψιν τὰ προαναφερθὲντα ὑπόβαθρο γεγονότων καὶ διαπιστώσεων, λυπούμεθα βαθέως γιὰ τὴν ἀπὸ 11ης Δεκεμβρίου ἀπόφαση τοῦ Συνταγματικοῦ Δικαστηρίου τῆς Αὐστριακῆς Δημοκρατίας. Ὑπάρχει φόβος ὅτι μὲ μιὰ τέτοια ἀπόφαση ἡ σημαντικὴ ἀρχὴ τοῦ ἀκεραιότητος καὶ τῆς ἀπροϋποθέτου ἀναγνωρίσεως τῆς ἀξίας τῆς ζωῆς ὡς ἀπολύτου ἀξίας στὴν κοινωνία μας δὲν εἶναι πλέον ἀποδεκτή. Ὑπάρχει εἰς τὸ ἑξῆς ὁ κίνδυνος, ὅπως συνέβη καὶ σὲ ἄλλες χῶρες, νὰ ἀκολουθήσει στὴν Αὐστρία ἡ ἀνοχὴ καὶ ἄλλων μορφῶν ἐπιβοηθήσεως τοῦ θανάτου καὶ μάλιστα τάση αὐτὴ νὰ ἀναπτυχθεῖ γιὰ ὁλοένα καὶ μεγαλύτερο μέρος τοῦ πληθυσμοῦ.
Γιὰ τὴν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν συνάνθρωπο μέσα στὰ πλαίσια τῆς ὁποίας ἀναπτύσσεται καὶ ἡ ἰατρικὴ φροντίδα βρίσκονται σὲ στενὴ καὶ ἀδιάσπαστη σχέση μὲ τὸν ἴδιο τὸ Θεό. Τὸ χριστιανικό μας καθῆκον εἶναι νὰ ὑποστηρίξωμε τὸν ἄρρωστο καὶ πονεμένο ἄνθρωπο ὅσο μποροῦμε καλύτερα, νὰ τὸν βοηθήσωμε ἀλλὰ ὄχι νὰ τερματίσωμε τὴ ζωή του. Ὁ ἀπεριόριστος σεβασμὸς τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου βασίζεται στὴν ἀπεριόριστη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο καὶ γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ μένει ἀδιαπραγμάτευτος.
