Εὐγένιος, Κανδῖνος, Οὐαλεριανὸς καὶ Ἀκύλας (Ἰανουαρίου 21, Ἰανουαρίου 20 Α Del)
Ἦσαν κατὰ τοὺς χρόνους Διοκλητιανοῦ (284-305) καὶ Λυσίου τοῦ ἄρχοντος ἐν τῇ Σαταλέων, ὑφ᾽ οὗ ἀνακριθέντες καὶ τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν ὁμολογήσαντες ἐξωρίσθησαν εἰς χωρίον τῆς Λαζικῆς, Πιττυοῦς καλούμενον· ἐκεῖθεν ἀνακληθέντες ὡδηγήθησαν ὑπὸ τῶν δημίων, συνοδευομένοι εἰς Τραπεζοῦντα, καὶ πάλιν ἐνώπιον τοῦ αὐτοῦ ἡγεμόνος· ὁμολογήσαντες τὴν πίστιν αὐτῶν, ὑπεβλήθησαν εἰς φρικωδέστατα μαρτύρια· ἀνηλεῶς τυπτόμενοι ἀναρτήθηκαν ἐπὶ ξύλου, ἐξέσθησαν διὰ σιδηρῶν ὀνύχων, κατεκάησαν δι᾽ ἀνημμένων λαμπάδων καὶ ἐν ἀξιοθρυνήτῳ καταστάσει ἐκλείσθησαν εἰς φυλακήν· πάλιν ἐκ ταύτης ἐξάγονται καὶ πλείῳ τούτων ὑφίστανται, ἀποτμηθέντες τέλος τὰς κεφαλάς.
Τὸν Εὐγένιον καὶ συνάθλους τρεῖς ἅμα
δι᾽ εὐγένειαν ψυχικὴν* κτείνει ξίφος.
[* ψυχικὴν ψυχὴν α. Εἰς τούτους ἐποίησε Κανόνα ὁ Νομοφύλαξ καὶ διάκονος Ἰωάννης ὁ Εὐγενικός, ἀποκείμενον ἐν τῇ Παρισινῇ Βιβλιοθήκῃ εἰς Κώδ. ὑπ᾽ ἀριθ. 2075 φ. 2α καὶ φέροντα ἀκροστιχίδα «Στέφει χαρισμάτων Εὐγένιε σὲ στέφει Εὐγενικὸς σὸς δοῦλος» ὡς καὶ ἰδιώμελα. Τελείαν Ἀκολουθίαν ἐποίησε καὶ ὁ Θεοφάνης, εὑρισκομένην εἰς τοὺς Λαυριωτικὺς Κώδ. Ε 189 φ. 83, Θ 64 φ. 220, Ε 152 φ. 326β, Ε 24 φ. 122, Λ 164].
Ἐν τῷ Τυπικῷ τῆς μονῆς Καρακάλου ἀριθ. 25 φ. 123 σημειοῦται: τῇ 24ῃ Ἰουνίου τελεῖται καὶ ἡ γέννησις τοῦ ἁγίου καὶ ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Εὐγενίου.
Πηγή: Σωφρονίου πρ. Λεοντοπόλεως (Εὐστρατιάδου), Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἐκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 1961.
Ἐπιμέλεια: Ἐμμανουὴλ Δρυλεράκης γιὰ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Αὐστρίας