Ἄρχιππος ἀπόστολος ἐκ τῶν Ο΄ (Νοεμβρίου 22, Νοεμβρίου 23 Del., Φεβρουαρίου 19 BN, Φεβρουαρ. 20 ΑΗΧα Del.)

Μαθητὴς τοῦ ἀποστόλου Παύλου διαμένων εἰς Κολασσάς, περὶ οὗ εἰς τὴν Κολασσαεῖς ἐπιστολὴν γράφει ὁ Παῦλος: «Εἴπατε Ἀρχίππῳ· βλέπε τὴν διακονίαν ἣν παρέλαβες ἐν Κυρίῳ, ἵνα αὐτὴν πληροῖς» (Κολ. δ′ 17). Ὅτε οὗτος προσηύχετο ἐν τῷ ναῷ μετὰ τῶν ἐν Κολασσαῖς ἐπιδημούντων ἀποστόλων Φιλήμονος, Ὀνησίμου καὶ Ἀπφίας ἐπιπεσόντας κατ’ αὐτῶν οἱ ἐκεῖ ἑορτὴν τῆς Ἀρτέμιδος ἄγοντες ἐθνικοί, συνέλαβον· καὶ ἀρνούμενος αὐτοὺς νὰ θυσιάσωσιν εἰς τὸ εἴδωλον τοῦ Μηνᾶ, τὸν μὲν Ἄρχιππον δείραντες κατέχωσαν ἐντὸς λάκκου καὶ διὰ τῶν λίθων ἐφόνευσαν, τοὺς δὲ λοιποὺς παντοιοτρόπως βασανίσαντες ὁμοίως ἀπέκτειναν. 

Ποθῶν τὸν ἀκρόγωνον Ἄρχιππος λίθον
κατελοήθη τῷ πόθῳ τούτου λίθοις.
Ἄρχιππος δεκάτῃ ἐνάτῃ θάνε χερμαδίοισιν.

Ἐν δὲ τῷ Αφα τόδε τὸ δίστιχον:

Τὰς κακίας Ἄρχιππος ἄρξας ἐν βίῳ
νῦν εὐθὺ πόλον* προσγείων ἀποτρέχει.

[* Εὐθύπολον Α, εὐθυπόλον Φα. Ἐν τῷ Συναξαριστῇ Νικοδήμου φέρεται δὶς ἡ τοῦ Ἀρχίππου μνήμη ἀσκόποως μετὰ τοῦ αὐτοῦ διστίχου, τὴν 22 Νοεμβρίου καὶ τὴν 19 Φεβρουαρίου]

Πηγή: Σωφρονίου πρ. Λεοντοπόλεως (Εὐστρατιάδου), Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἐκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 1961.

Ἐπιμέλεια: Ἐμμανουὴλ Δρυλεράκης γιὰ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Αὐστρία